|
 Konu: Yeni Kıtaya(Amerika) göçleri  Salı Mart 18, 2008 9:13 am |
|
|
 |
|
 |
|
Yeni Dünya’ya göç edenlerin büyük çoğunluğu bir daha geri dönmeyecek ve geleceklerini orada inşa edecekti.İlk kuşak göçmenlerin birçoğu başarılı olacak ve batılı seyyahların “uyuşuk”,”tembel”,”düzenbaz” sıfatları ile andıkları veya “eli paralı,burma bıyıklı,fesli,korkunç Türk” olarak resmeddikleri Türk insanının güçlüklerle nasıl başedebileceğini ve sonu belirsiz bir maceradan nasıl başarı ile sıyrılabileceğini ispat edecekti.Amerika’ya yerleşen ilk kuşak göçmeler arasında birçok isim dünya çapında üne kavuşacaktı.İmal ettiği sigaradan servet kazanan Manisa’da adını taşıyan bir çocuk hastanesi yaptıran Manisalı Moris Şinasi,babası Harput’dan göçen ünlü öykü yazarı William Saroyan bunlardan birkaçıdır.
Amerikan ticaret gemilerinin Osmanlı Devleti’nin önemli limalarına ilgisi ABD’nin Garp Ocakları ile silahlı mücadele yürüttüğü dönemde artmıştır.ABD nin konsolosluk açma isteği Osmanlı ile arasında siyasi ve ticari ilişkileri düzenleyen bir anlaşma bulunmadığından her seferinde Bab-ı Ali tarafından engellenmiştir.Bu dönemde yapılan ticarete bakıldığında Amerikan ticaret gemilerinin kahve,baharat,mum,rom ve pamuklu ürünler getirip afyon ve kuru meyve götürdükleri tespit edilmiştir.
ABD hükümeti bir yandan Osmanlı Devleti ile ticaretini belli kurallara bağlayacak bir yandan da bu ülkede bulunan vatandaşlarının haklarının korunmasını sağlayacak bir anlaşma yapmak için yoğun çaba göstermekteydi.
Tüm bu sürecin sonunda ABD,Andrew Jackson’un görevlendirdiği Charles ile Reüs-ül Küttab Muhammed Efendi’nin katıldığı görüşmelerde uzlaşma sağlanarak Osmanlı-ABD ticaret ve seyr-i sefain anlaşması 7 Mayıs 1830 da imzalanmıştır.Diğer ülkelere tanınan ticari ayrıcalıklar ABD’ye de tanınmıştır.
20.y.y. başlarında ticari ilişkilerimizin geliştiği bir diğer Güney Amerika ülkesi ise Arjantin’dir.
Arjantin Osmanlı Devleti gibi bir ziraat ülkesidir.Bu yüzden iki memleket arasındaki ilişkiler,ticaret ve sanayi ile alışılmış olan devletlerin ilişkileri gibi olduğundan italat ve ihracatımız onlarınki gibi önemli oranda gelişmemiştir.
Arjantin’e en çok tütün ve halı ihrac edilmekteydi.
Bu dönemde Amerikan misyonerleri Osmanlı topraklarında faaliyetlere hız vermiştir.Yaptıkları araştırmalar sonucunda Osmanlı Devleti’nde Protestanlaştırılmaya en müsait toplumun Ermeniler olduğu sonucuna ulaşmışlardır.Misyonerlerin yayılmasının iki temel unsuru klise ve okulların açılmasıydı.1850 de 7 klise ve okul varken bu sayı 1860 da 49 klise ve 114 okula, 1880 de 97 klise ve 331 okula,1913 de ise 163 klise ve 450 okula ulaşmıştır.Buna paralel olarak Amerikan okullarına giden Osmanlı sayısı 1852 de 112 iken 1913 de 25922 ye yükselmiştir.Bu misyonerlerden bazıları yanlarından Amerika’ya bazı Ermenileri de götürmeleri bu göç zincirinin ilk halkasını oluşturmuştur.Oraya giden Ermenilerin zenginleşmeleri diğer Osmanlı milletlerinde Yeni Kıta’ya gitme isteği ve hevesi oluşturmuştur.
Türk toplumunun Amerika’ya göç etmesinin en önemli nedeni ekonomik olup Amerika’ya para kazanmak,kendisinin ve ailesinin refah düzeyinin yükseltilmek istemesidir.Amerika’ya göç eden Türk işgücü ağırlıklı olarak kırsal kökenli ve vasıfsız sınıf oluştumaktadır.Bir diper göç sebebi de askerlikten kaçmaktır.ABD’ye giden Türk işçilerin amaçları para biritirmek ve yaşadıkları topraklara geri dönmektir.Bu dönemde sadece ABD’ye değil diğer Güney Amerika ülkeleri Şili,Arjantin vb. ülkelere de yaşanmıştır.
Nedenlerini ifade etmeye çalıştığımız gerçeklerle başlamış olan göçlerin zaman içerisinde geldiği boyut oldukça fazladır.Pek çok değişik meslek ve mesepten Osmanlı halkı bölgeye göçmüş ve para kazanmak için mücadele etmiştir.Bu meslekler arasında en fazla icra edilen çiftçilik ve ameleliktir.Bunun yanında da kayıtlara bir tane artist geçmiştir.Bütün göç edenlerin sonunda anavatana dönme amacı olduğu için erkeklerin sayısı bayanlardan daha fazladır.
Amerika’ya göç eden Osmanlı Yahudileri’nin sayıları muhtelif kaynaklara göre farklılık gösteriyor,1890 ile 1910 yılları arasında bir milyodan fazla Yahudi yeni bir hayata başlamak üzere Ellis adasına varmıştır.Yeni bir hayata adım atmak için yola koyulan göçmenlerin kendilerini bekleyen zorlukaları düşünmek için yolda bolca vakti oluyordu.Ellis adasındaki göç müfettişlerinin incelemelerinden geçmek ve sorularına cevap vermek zorunda oldukların biliyorlardı.Hastalıklı yolcuların da Amerika’ya kabul edilmediklerinin de farkındaydılar.Bu nedenle bazı göçmenler aylarca Ellis adasında kalıyor,az bir bölümü de geri gönderiliyor du.Türkiyeli göçmenlerin bir kısmı 1921 yılında uygulamaya koyulan ve göçmen sayısını sınırlayan kota kanunu nedeniyle Küba ve Güney Amerika’ya yerleşecek
tir.
20.y.y başlarında göçlerin yoğunlaştığı bir diğer ülke Brezilya’dır.Bunun sebeblerinden biri Brezilya Baş Şehbenderi Münir Ziya Bey’in 12 Mayıs 1913 tarihli Brezilya’nın kuzeyinde yer alan “Para” dan gönderdiği mektuplardır.
Brezilya’nın kuzeyi hariç diğer bölgelerinde yaşayan Osmanlı tebasının taminen %99 u Hristiyan olduğu halde Brezilya’nın kuzey bölgesinde yaşayan tebanın çoğunluğunun Müslüman olduğunun altı çizilmektedir.Osmanlı Devleti’nden ABD’ye göç eden sayıca en büyük gayr-i müslim topluluk Ermeniler dir.Bu göçmenler aynı zaman da Amerika’ya gelen muhtelif etnik gruplar arasında da önemli bir sıraya sahiptir.Amerika’da yaşam koşulları ne kadar zor olursa olsun Ermeni göçmenler bir daha geri dönememek üzere Amerika’ya yerleşmişler dir.19.y.y’ın ikinci yarısından itibaren hızlanan bu göçün dört değişik nedeni vardır.
A – Misyonerlerin Ermeniler üzerindeki faaliyetlerinin başarılı olması
B – Ermeni milliyetçi ve devrimci hareketin doğması sonucunda ortaya çıkan Ermeni ve Osmanlı çatışmaları ve 1915 tehciri…
C – Ekonomik nedenler…
D – Askere alınmaktan kaçınma…
Bu nedenlerden ilki ve en önemlisi 1820’li yıllarda Anadolu’ya gelen ve Ermeni nüfusunun yoğun olduğu her kent ve ilçede İngilizce eğitim veren okullar açan Amerikalı Protestan misyonerlerdir.
Amerika’ya göç eden bir diğer gayr-i müslim grup ise Osmanlı uyruklu Rumlardı.Göç eden Rumlar hakkında rakamlar kaynaklara göre farklılık göstermektedir.Bir kaynak 1900-1923 yılları arasında göç edenelerin sayısının 78.262 olarak gösterir.Diğer bir kaynak 1821-1945 yılları arasında 361.474 Rum göçmenin Amerika’ya geldiğini belirtmektedir.
Sonuç olarak Yeni Kıta’ya göçen Osmanlı tabasının göçleri ticaret ile başlamıştır.Ama bazı toplumlar arasında amaç bakımından farklılık göstermekt edir.Türkler para biriktirip anavatanlarında daha iyi bir yaşam elde etmek için göçmüşlerdir.Ermeniler ise misyonerlerin yoğun faaliyetleri sonucu ve bazı ekonami-askeri sebebler sonucunda Yeni Kıta’ya göçmüşlerdir.Geri kalan Osmanlı halkları da benzer ve değişik sebeblerden dolayı Amerika ve diğer Güney Amerika ülkelerine göç etmişlerdir.Ve bir çoğu benliklerini kaybedip Amerikan vatandaşı olmuşlardır.Ama Türk göçmenlerinin bir çoğu Cumhuriyet’in kuruluşundan sonra anavatanlarına geri dönmüşlerdir.
|
|
 |
|
 |
|
|
|
| Konu: Geri: Yeni Kıtaya(Amerika) göçleri Çarş. Nis. 02, 2008 1:21 am |
|
|
|
|
|
|
| Konu: Geri: Yeni Kıtaya(Amerika) göçleri Paz Nis. 06, 2008 5:45 am |
|
|
|
|
|
